Gioi thieu ve thanh pho cang Hai Phong

Lịch sử tên gọi

Nguồn gốc tên gọi Hải Phòng được nghiên cứu từ lâu, nhất là cuối những năm 1980. Đã có nhiều giả thiết về nguồn gốc địa danh "Hải Phòng":

1) Cho đó là tên gọi rút ngắn trong cụm từ "Hải tần phòng thủ", chức của nữ tướng Lê Chân đầu thế kỷ I.

2) "Hải Phòng" là tên gọi rút ngắn từ tên gọi một cơ quan đời Tự Đức trên đất Hải Dương: "Hải Dương thương chính quan phòng" (hay "Hải Dương quan phòng"), "Hải Dương phòng khẩu quan phòng" (tên khắc trong con dấu của Nha phòng khẩu ở Hải Dương). Nhà Nguyễn có đặt Nha Hải Phòng, nhưng theo nghĩa là cơ quan trông coi, canh phòng bờ biển.

3) Cho "Hải Phòng" bắt nguồn từ lị sở nha Hải Phòng hoặc đồn Hải Phòng lập từ đời Tự Đức. Các luận cứ chính: Bến cảng trên sông Cấm trước khi gọi là Hải Phòng đã được gọi là Ninh Hải, địa danh Ninh Hải được dùng chính thức trong giấy tờ, sử sách của ta từ trước khi có tên Hải Phòng cho đến khi bị tên "Hải Phòng" loại hẳn. "Hải Phòng" vốn là tên một đồn binh bên bờ sông Cấm. Việc dùng tên gọi "Hải Phòng" mà không dùng tên Ninh Hải có thể do lúc đầu người Pháp chỉ được đóng quân ở đồn Hải Phòng mà không được đóng quân ở đồn Ninh Hải, vì vậy họ quen dùng tên "Hải Phòng", tên gọi này dễ phát âm hơn tên Ninh Hải (đối với người Pháp). Ninh Hải là tên cũ của Hải Phòng; từ 1877 trở đi chính thức gọi là Hải Phòng; Phạm Phú Thứ, tổng đốc Hải - An (Hải Dương - An Quảng) đặt trụ sở Hải Phòng sứ ở vị trí bến cảng Hải Phòng nay (địa phận xã Gia Viên, tổng Gia Viên, huyện An Dương, phủ Kiến Thụy, tỉnh Hải Dương, theo "Đồng Khánh địa dư chí lược").

Tên tỉnh (và cả thành phố) Hải Phòng có thể bắt nguồn từ tên đồn Hải Phòng trên bến Ninh Hải của xóm chài (người Pháp dùng từ "hameau") Ninh Hải bên sông Cấm. Chuyển từ tên lị sở (nơi đóng quân ban đầu của người Pháp) thành tên tỉnh là cách làm phổ biến trước đây, không những chỉ ở Hải Phòng, mà còn nhiều nơi khác (ví dụ có tên tỉnh Cầu Đơ, tỉnh Phù Lỗ, tỉnh Phương Lâm vì lị sở đặt ở làng Cầu Đơ, làng Phù Lỗ, làng Phương Lâm; hoặc khi tỉnh lị chuyển về làng Phù Liễn, tỉnh Hải Phòng được gọi là tỉnh Phù Liễn). Cách giải thích dựa vào quy luật chuyển hóa địa danh (dùng tên đối tượng này đặt tên cho đối tượng khác) như trên có lẽ hợp lý hơn cách giải thích sự biến đổi do phát âm hay do thói quen.